"Dan raak ik mijn baan kwijt." Het waren de eerste woorden van Marleen, administratief medewerker op een basisschool, toen ik met haar over AI sprak. Een reactie die ik inmiddels goed ken. Als we het over kunstmatige intelligentie hebben, komt de angst vaak als eerste. En eerlijk is eerlijk: die angst is heel begrijpelijk.
De realiteit van verandering
Marleen's werk is essentieel voor de school. Dagelijks jongleert ze met nieuwsbrieven, inschrijvingen van nieuwe leerlingen, financiële taken en nog veel meer. Ze is de spil in het web van communicatie tussen school en ouders. En die ouders? Die komen uit alle windstreken: Polen, Roemenië, India, Bulgarije... Een uitdaging op zich.
De output die Marleen in het Nederlands ontwikkelt, wordt via Google Translate in het Engels vertaald en aangeboden aan de anderstalige ouders. Marleen was trots op haar vertaalwerk, maar ze wist niet precies of het allemaal goed was vertaald en of de zinsopbouw correct was. Een begrijpelijke zorg als je wilt dat je boodschap helder overkomt bij alle ouders.
Van angst naar "ah, zó kan het ook!"
Maar toen gebeurde er iets moois. We begonnen te praten over hoe AI haar werk niet zou vervangen, maar juist zou verrijken. "Stel je voor," zei ik, "dat je een team van AI-vertalers tot je beschikking hebt. Geen Google Translate, maar geavanceerde AI die als een native speaker vertaalt. En niet alleen naar Engels, maar naar élke taal die je nodig hebt."
Ik voelde haar verbazing met de vraag "Zou dat kunnen?"
"En wat als je voor je nieuwsbrief niet meer alle verhalen zelf hoeft te verzamelen? Wat als AI alle input van leraren, directie en ouders verzamelt en kan samenvatten, zodat jij alleen nog hoeft te beslissen wat er in komt?"
"Dat zou zoveel tijd schelen," zei ze zachtjes, meer tegen zichzelf dan tegen mij.
De échte waarde van mens én machine
En daar zit precies de kern: AI komt niet om onze banen af te pakken, maar om ons werk waardevoller te maken. Want wat gebeurt er als Marleen al die tijdrovende, repetitieve taken kan automatiseren? Ze krijgt eindelijk ruimte voor waar het in haar werk écht om draait: het persoonlijke contact met ouders. In plaats van uren te besteden aan vertalingen en administratie, kan ze zich richten op de kwaliteit van communicatie. Van uitvoerder wordt ze steeds meer een strategische speler die meedenkt over hoe de school nog toegankelijker kan worden voor alle culturen die er samenkomen. Met de tijd die vrijkomt, ontstaat er ruimte voor nieuwe initiatieven die Marleen en de school vooruit helpen. Dat is de echte revolutie: niet het vervangen van menselijk werk, maar het verrijken ervan.
Van weerstand naar vooruitgang
Aan het eind van ons gesprek was Marleen's houding compleet veranderd. "Eigenlijk," zei ze, "zou het geweldig zijn als we ouders in hun eigen taal kunnen bereiken. Dat voelt veel respectvoller."
En dat is precies waar het om gaat. AI stelt ons in staat om ons werk niet alleen efficiënter, maar ook betekenisvoller te maken. Het geeft ons de tools om écht verschil te maken.
De toekomst omarmen
De angst voor AI is reëel, maar het vasthouden aan die angst is wat ons echt kan schaden. De werkelijkheid is dat AI-tools steeds toegankelijker worden. De vraag is niet óf ze ons werk zullen beïnvloeden, maar wanneer. En hoe gaan we AI dan inzetten om ons werk beter te maken?
Marleen's verhaal laat zien dat de eerste stap vaak de moeilijkste is. Maar zodra we door die eerste weerstand heen breken, opent zich een wereld van mogelijkheden. Het gaat niet om mens versus machine, maar om de kracht van mens én machine samen.
Want uiteindelijk draait het niet om het behouden van je baan, maar om het laten groeien van je rol. Niet om het vasthouden aan het oude, maar om het omarmen van nieuwe mogelijkheden die je werk rijker en betekenisvoller maken.
En Marleen? Die denkt inmiddels na over andere processen die ze kan verbeteren. Want ze heeft ontdekt dat AI geen bedreiging is, maar een bondgenoot in het nog leuker maken van haar werk. Van een tijdrovende administratieve puzzel naar een rol waarin ze écht verschil kan maken voor alle families op school, ongeacht welke taal ze spreken.
Comments